-
1 халык җыелышы
наро́дное собра́ние -
2 группа
сущ.; в разн. знач.гру́ппа || группово́йбер гру́ппада уку — учи́ться в одно́й гру́ппе
ясле гру́ппасындагы балалар — де́ти я́сельной гру́ппы
беренче гру́ппа кан кирәк — тре́буется кровь пе́рвой гру́ппы
- группалар хасил итүгру́ппа җыелышы — группово́е собра́ние
- группаларга аеру
- группаларга аерылу -
3 дворян
сущ.; ист.1) дворяни́н, дворя́нка || дворя́нскийдворян гаиләсеннән — из дворя́нской семьи́
дворян сайлаулары — дворя́нские вы́боры
2) мн. дворяннара) дворя́не || дворя́нскийдворян җыелышы — дворя́нское собра́ние
б) собир. дворя́нстворус дворяннары — ру́сское дворя́нство
-
4 киңәш
сущ.1) сове́т, рекоменда́ция, наставле́ниефайдалы киңәш — поле́зный сове́т
киңәшләрең өчен рәхмәт — спаси́бо за наставле́ние
киңәш буенча эш итү — сле́довать сове́ту (рекоменда́ции); поступа́ть по наставле́нию
киңәш сорау — проси́ть сове́та (у кого-л.); обраща́ться за сове́том (к кому-л.)
2) совеща́ние, сове́т, консульта́ция || совеща́тельныйсм. тж. киңәшмәсуд киңәшкә керә — суд удаля́ется на совеща́ние (консульта́цию)
киңәшкә җыелу — собира́ться на сове́т
киңәш җыелышы — совеща́тельное собра́ние
киңәш хокукы — совеща́тельное пра́во
3) де́ло, вопро́смин сиңа зур киңәш белән килдем — я к тебе́ пришёл с больши́м вопро́сом
аңа бер киңәш бар әле — к нему́ у меня́ есть одно́ де́ло
•- киңәш бирү
- киңәш бирү тавышы
- киңәш бирүче
- киңәш итү
- киңәш йөзеннән
- киңәш кору
- киңәш мәҗлесе
- киңәш салу
- киңәш тоту
- киңәшкә килү
- киңәштән чыкмау -
5 колхозчы
1. сущ.колхо́зник, колхо́зницаколхозчылар җыелышы — собра́ние колхо́зников
2. прил.колхозчы крестьян — крестья́нин-колхо́зник
колхо́зныйколхозчы крестьяннар — колхо́зное крестья́нство
колхозчы яшьләр — колхо́зная молодёжь
-
6 комсомол
сущ.1) комсомо́л (коммунисти́ческий сою́з молодёжи) || комсомо́льскийкомсомол комитеты — комите́т комсомо́ла
комсомолга керү — вступи́ть в комсомо́л
комсомол яшьләр — комсомо́льская молодёжь; комсомо́льцы, комсомо́лия
2) комсомо́лецкомсомоллар җыелышы — собра́ние комсомо́льцев
-
7 кустарьчы
сущ.; разг.1) член куста́рной арте́ли; куста́рькустарьчылар җыелышы — собра́ние кустаре́й
2) пренебр. халту́рщик ( о работниках искусства и литературы) -
8 мәзһәпче
сущ.; рел.секта́нт, член се́кты || секта́нтскиймәзһәпчеләр җыелышы — собра́ние секта́нтов
мәзһәпчеләр хокукы — права́ чле́нов се́кты
мәзһәпче гадәте — секта́нтская привы́чка; привы́чка секта́нта
мәзһәпчеләр хәрәкәте — секта́нтское движе́ние
-
9 мәслихәт
1. сущ.; книжн.сове́т, рекоменда́циякешеләрнең күплеге эшкә ярар, мәслихәткә ярамас — (посл.) большо́е коли́чество люде́й приго́дно для рабо́ты, но не для сове́та
2. предик.сиңа бер мәслихәтем бар — у меня́ для тебя́ есть сове́т
хорошо́; хоро́шее де́ло; уме́стно; целесообра́зно; добро́- мәслихәт бирүче- кунакка чакырсам, ни әйтерсең? - бик мәслихәт, диярмен — - е́сли позову́ в го́сти, что ска́жешь? - скажу́: о́чень хорошо́
••мәслихәт булмау — быть неуме́стным, нецелесообра́зным
мәслихәт күрмәү — не одобря́ть, не счита́ть целесообра́зным
мәслихәт күрү — одо́брить, сове́товать, находи́ть (счита́ть) целесообра́зным
мәслихәт кылу (кылышу) — посове́товаться, проконсульти́роваться
мәслихәт мәҗлесе (җыелышы) — уст.; книжн. совеща́ние
- мәслихәт итүмәслихәт эш — сто́ящее де́ло; де́ло, досто́йное одобре́ния
-
10 пайчы
сущ.1) па́йщик, уча́стник скла́дчиныпайчы булу — быть (стать) па́йщиком
пайчылар җыелышы — собра́ние па́йщиков
2) член кооперати́ва потреби́телейпайчы кенә-гәсе — кни́жка (биле́т) чле́на кооперати́ва потреби́телей
-
11 паровозчы
-
12 партактив
сущ.1) партакти́в, парти́йный акти́впартактив җыелышы — собра́ние партакти́ва
2) редко. акти́вный ( о члене партии)партактив кеше — член партакти́ва, акти́вный член па́ртии
-
13 портчы
сущ.портово́й рабо́чий; рабо́чий (рабо́т-ник) порта́; партови́кпортчылар җыелышы — собра́ние портовико́в
-
14 почтачы
сущ.; разг.1) почтови́к, рабо́тник по́чтыпо́чтачылар җыелышы — собра́ние почтовико́в
2) почтальо́н, почта́рь прост. -
15 профгруппа
-
16 пушкинист
-
17 сайлау
перех.1) выбира́ть/вы́брать, подбира́ть/подобра́ть, отбира́ть/отобра́ть, разбира́ть/разобра́ть ||а) вы́бор, вы́борка, подбо́р, отбо́р, разбо́рб) вы́борочный, вы́борный, отбо́рочный, отбо́рныйһөнәр сайлау — выбира́ть профе́ссию
сайлап торырга вакыт булмады — не́когда бы́ло разбира́ть
эре бәрәңгеләрне генә сайлау — отобра́ть то́лько кру́пные карто́фелины
сайлау җыелышы — вы́борное собра́ние
в) выбира́ть/вы́брать, избира́ть/избра́ть || вы́бор, избра́ниеүзеңнең белгечлегең итеп физиканы сайлау — избра́ть свое́й специа́льностью фи́зику
эшнең иң җиңелен сайлау — вы́брать са́мую лёгкую рабо́ту
дуслар сайлау — выбира́ть друзе́й
2) выбира́ть/вы́брать, избира́ть/избра́ть ||а) вы́бор, избра́ниеб) вы́борный, избира́тельныйхалык судьяларын сайлау — выбира́ть наро́дных су́дей
участок сайлау комиссиясе — участко́вая избира́тельная коми́ссия
сайлау алды җыелышлары — предвы́борные собра́ния
3) в знач. сущ.сайлауларвы́борыЮгары Советка сайлалар — вы́боры в Верхо́вный Сове́т
4) в знач. нареч.сайлапотбо́рочно || отбо́рочный; вы́борочно || вы́борочныйсайлап тикшерү — вы́борочная прове́рка
сайлап уру — вы́борочно жать
•- сайлап алынган
- сайлап куелган
- сайлап куелу
- сайлап кую
- сайлап кына
- сайлап тормый
- сайлау алды -
18 факультет
сущ.факульте́т || факульте́тскийбиология факультеты — биологи́ческий факульте́т
чит телләр факультеты — факульте́т иностра́нных языко́в
факультет җыелышы — факульте́тское собра́ние
-
19 халык
сущ.; = халкы1) наро́д (как население (какой-л.) страны, государства), народонаселе́ниетатар халкы — тата́рский наро́д
Көнчыгыш халыклары — восто́чные наро́ды, наро́ды Восто́ка
2) собир. наро́д, лю́ди; ма́сса, ма́ссы || наро́дный ( промысел)хезмәт халкы — трудово́й наро́д, трудя́щиеся
бүлмә тулы халык — в ко́мнате полно́ наро́ду (люде́й)
урам халкы — лю́ди на у́лице, прохо́жие
халык белән эш итү — вести́ рабо́ту с ма́ссами
диңгез кипмәс, халык үлмәс — (посл.) мо́ре не вы́сохнет, народ не умрёт
атаң улы гына булма, халыкның да улы бул — (погов.) не будь то́лько сы́ном своего́ отца́, будь сы́ном своего́ наро́да
3) национа́льность, наро́дность, пле́мятөньяк халыклары — наро́дности Се́вера
борынгы күчмә халыклар — дре́вние кочевы́е племена́
барлык халыклар телендә — на языка́х всех национа́льностей
4) населе́ние, (се́льские) жи́тели; селя́нешәһәр халкы — (жи́тели) городско́е населе́ние, горожа́не
Казан халкы — жи́тели Каза́ни, каза́нцы
җирле халык — ме́стное населе́ние
халыкның тыгызлыгы — пло́тность населе́ния, населённость
атау халкы — обита́тели о́строва, островитя́не
5) толпа́, гру́ппа (люде́й); наро́дищехалык арасыннан кычкыру — кри́кнуть из толпы́
дөнья хәтле халык җыелды — наро́дищу набрало́сь тьма-тьму́щая
6) разг. пу́блика || публи́чныйзалдагы халык — пу́блика в за́ле, зри́тели
халык алдында чыгыш ясау — вы́ступить пе́ред пу́бликой
галёрка халкы — пу́блика (зри́тели) на галёрке, галёрка
халык библиотекасы — публи́чная библиоте́ка
7) перен. шутл. и ирон. пле́мя; наро́дец, род, поро́датынгысыз студент халкы — беспоко́йное пле́мя студе́нтов
мәче халкы — коша́чий род (пле́мя)
бүре халкы — во́лчий род, во́лки
•- халык арасында
- халык власте
- халык демократиясе
- халык җыелышы
- халык контроле
- халык фронты
- халыкка каршы -
20 хөрмәтләү
перех.1) чтить, почита́ть, уважа́ть, ува́жить разг. (кого, что-л.); ока́зывать/оказа́ть почте́ние, уваже́ние || почита́ние, уваже́ниекарт кешене хөрмәтләү — ува́жить старика́, отнести́сь к нему́ с почте́нием, уваже́нием
2) че́ствовать, ока́зывать по́чести || че́ствованиехөрмәтләү җыелышы — че́ствование (т. е. собрание, посвящённое чествованию кого-л.)
•
См. также в других словарях:
собор — I. Шәһәрдә, монастырьда: төп яки зур чиркәү. II. СОБОР – 1. Элекке Россиядә: гадәттә дәүләткүләм оештыру идарә мәсьәләләрен карап хәл итү өчен чакырыла торган түрәләр яки вәкилләр җыелышы Земский собор 2. Югары христиан руханилары җыелышы, съезды … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ассамблея — 1. Нин. б. халыкара оешма членнарының гомуми җыелышы 2. тар. Петр I заманында бөтен җәмәгатьчелек катнашы белән үткәрелә торган җыелыш, бал … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җыен — I. 1. Нин. б. мәсьәләне хәл итү өчен җыйналган җәмәгать җыелышы. Митинг ... җыенда да чыгып сөйләгән ди 2. диал. Элек: бер төркем авылларда гадәттә сабан эшләре беткәч үткәрелә торган бәйрәм, ул һәр төркем авылда берәр атна булып, айдан артык… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
идарә — 1. Хакимлек, җитәкчелек, власть 2. Берәр оешма эшләре белән җитәкчелек итүче административ орган. Шундый органда эшләүче кешеләр, администрация. Шундый орган урнашкан бина яки бүлмә. Шул органның җыелышы 3. Машиналарны, приборларны һ. б. ш.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
кичәгенәк — Бу көннән элек булган көндә, үткән көнне. күч. Якын үткәндәге вакытта, күптән түгел. II. КИЧӘ – 1. шиг. Кич 2. Кунаклар белән үткәрелә торган кичке мәҗлес. Нәр. б. багышланган кичке җәмәгать җыелышы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
конгресс — 1. Гадәттә халыкара әһәмиятле мәсьәләләр буенча үткәрелә торган съезд, киң күләмле җыелышы 2. АКШта, Латин Америкасы илләренең күпчелегендә закон чыгару органы (парламент) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
конклав — Яңа Рим папасын сайлау өчен үткәрелә торган кардиналлар җыелышы, шул үткәрелә торган зал … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
конференция — Аерым мәсьәләләрне тикшерү өчен дәүләтләр, партия, оешмалар тарафыннан җибәрелгән делегатларның, вәкилләрнең җыелышы, киңәшмәсе … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
пресс-үзәк — Съездларда, җыелышы киңәшмәләрдә журналистларны, радио һәм телевидение комментаторларын информация белән тәэмин итүче матбугат органы һәм шул орган урнашкан бина; берәр әһәмиятле урында тора торган журналистлар үзәге … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
сайлау — 1. Яхшырагын яки кирәгрәген эзләү карау яисә аерып алу. Өстенрәк, яхшырак, дөресрәк дип табу 2. Тавыш биреп, берәр оешма, орган членлыгына яки җаваплы (сайлаулы) хезмәт урынына үткәрү, җибәрү делегатлар сайлау. Членнарын шул рәвешле билгеләп… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
слет — Берәр массакүләм оешма членнарының, уртак профессия ияләренең съезды, җыелышы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге